Voor mij is vanille niet weg te denken uit de keuken. De zachte, zoete en romige smaken van deze peulen (eigenlijk bessen) maken vanille een heel toegankelijk en veelzijdig aroma. Ik gebruik het onder andere in room, cake, taart en chocolade. Na afloop van de Gelderse foodbloggers high tea kregen we een goodiebag mee met onder andere twee vanillestokjes van delicious-vanilla. Dit bracht me op het idee om een smaaktest uit te voeren.

Maar eerst wat meer over Vanille: de vrucht van een exclusieve orchidee welke zijn oorsprong vind in Mexico. De Spanjaarden hebben de plant meegenomen uit Mexico en tegenwoordig is er productie in meer dan 15 landen. De koplopers (meeste productie) zijn Madagaskar en Papoea-Nieuw-Guinea. De bloemen van de plant worden met de hand bevrucht, waarna de bonen met de hand worden geplukt. Vervolgens worden deze verhit en langzaam gedroogd, waardoor de peul zich ‘transformeert’ tot de geurige en rijke vanille die wij kennen.

Goede kwaliteit vanille heeft een krachtig aroma en een mooie volle smaak. Dit komt door het hoge gehalte aan vanilline. Helaas is in verhouding de wereldproductie van vanille laag en de vraag groot, wat de prijs opdrijft. Hierdoor zie je meestal dat de synthetische variant vanilline (gewonnen uit o.a. hout of gist) wordt gebruikt omdat dit goedkoper is.

Nu zijn er twee soorten orchideeën welke vanille produceren. De planifolia word het meeste verbouwd in Madagaskar en heeft een heel sterke vanille smaak. Uit een mutatie is een tweede soort ontstaan, namelijk de tahitensis. Deze wordt vooral gekweekt in Papoea-Nieuw-Guinea. Het aroma van deze vanille is iets bloemiger en wat lichter.

Nu zat er in mijn goodiebag een stokje Madagaskar Bourbon Silver Label (planifolia) en een Papoea Nieuw Guinea tahitensis. In het verleden heb ik bij delicious-vanilla meerdere stokjes besteld, dus ik had ook nog een Madagaskar Bourbon (planifolia) en een Papoea Nieuw Guinea planifolia stokje liggen. Dit bracht me op het idee om eens te experimenteren met de smaken van deze vanille.

Welke vanille je gebruikt, hangt in mijn geval vaak samen met wat ik ermee wil bereiken. Moet de vanille subtiel zijn of juist sterk? Heeft hij de hoofdrol of moet hij een andere smaak ondersteunen? Ik besloot om twee dingen te maken: Banketbakkersroom en vanillenootjes (koekje). Ik heb een halve dag in de keuken gestaan waarbij ik van alle 4 de soorten vanillestokjes 1 gram heb gebruikt voor de banketbakkersroom en 1 gram voor de vanillenootjes. De ‘restjes’ heb ik natuurlijk in de suiker gedaan (mijn eigen vanille suiker). Ik heb alles in aparte batches gemaakt en natuurlijk steeds alle apparatuur, plankjes, mesjes etc. netjes afgewassen.

Het geheel heb ik in verschillende bakjes gedaan, onherleidbaar gecodeerd en meegenomen naar mijn werk. Daar heb ik mijn collega’s alles blind laten proeven. Zij hebben vervolgens de koekjes en banketbakkersroom op volgorde van meest smakelijk naar minst smakelijk gezet. In totaal hebben 22 collega’s geproefd en hiervan heb ik een procentuele uitkomst berekend. Mijn eigen mening heb ik niet meegenomen.

Vanillenootjes
Vanillenootjes zijn bolle koekjes met amandel en natuurlijk vanille. Helaas liepen die van mij uit. In plaats van de mooie bolle nootjes waren het meer platte koekjes geworden. Toch vielen de koekjes erg in de smaak. Het meest populair was toch de Bourbon Silver Label uit Madagaskar (32%). De vanille smaak was vol en duidelijk herkenbaar. De nummer twee was de Bourbon uit Madagaskar (24%) welke ook een lekkere vanillesmaak had. Bij de planifolia uit Papoea-Nieuw-Guinea vonden sommige de smaak lastig herkenbaar en de Papoea-Nieuw-Guinea tahitensis was volgens een aantal mensen heerlijk subtiel, terwijl andere collega’s de vanillesmaak miste.

Banketbakkersroom
Zelf gebruik ik veel banketbakkersroom. Vaak is het de basis voor vullingen en crèmes, maar ook als vulling op zich is het heerlijk (zoals een puddingbroodje). Verrassend genoeg zijn de uitslagen hierbij precies omgekeerd. De Papoea-Nieuw-Guinea tahitensis (35%) was volgens de meeste mensen heerlijk vol met een prachtig rijke vanillesmaak. Op de tweede plaats komt de planifolia uit Papoea-Nieuw-Guinea (25%) met ook een goede vanillesmaak. Als derde eindigde de Bourbon uit Madagaskar met 22% van de favoriet stemmen. Zowel bij deze als bij de Bourbon Silver Label uit Madagaskar (18%) was voor veel mensen de smaak te sterk en voor sommige zo overheersend dat het niet meer naar vanille smaakte. Het werd te zoetig.

Zelf kan ik me redelijk vinden in de uitslagen. Tot nu toe heb ik altijd Bourbon vanille gebruikt, dus de planifolia. In veel koekjes en cakes ben ik ook altijd erg tevreden geweest over de smaak. Toch zal ik in de toekomst vaker tahitensis gaan gebruiken en dan met name in ‘vettige’ combinaties als een crème. De smaak van de tahitenisis is naar mijn mening subtieler en rijker. Voor koekjes (en ook extract) zal ik de planifolia blijven gebruiken.

Disclaimer: Twee van de vier gebruikte vanille stokjes van delicious-vanilla gebruikt in deze blog waren onderdeel van een goodiebag. Verdere content van deze post is op geen enkele manier gesponsord. Voor ontvangst van de goodiebag was ik al klant bij delicious-vanilla.